Rủi ro thang cuốn, thang máy vì thiếu quy trình bảo trì, kiểm định

Liên tiếp các vụ tai nạn thang cuốn tại Trung Quốc những ngày vừa qua và gần đây nhất là vụ cháu bé bị kẹt chân vào thang cuốn tại tòa nhà ở quận Cầu Giấy, Hà Nội hôm 9/8 đã khiến nhiều người dân lo lắng về vấn đề sử dụng thiết bị này. Với tần suất hàng trăm, thậm chí hàng nghìn lượt sử dụng mỗi ngày, rủi ro bị thang cuốn là rất lớn.

Thang cuốn có thể gây rủi ro nếu không bảo dưỡng đúng quy định (Ảnh minh họa: KT)

Cầu thang cuốn đã trở thành một trong những thiết bị vận chuyển tự động khá phổ biến hiện nay. Với sự tiện lợi vượt trội hơn so với thang máy, hệ thống thang cuốn được lắp đặt ngày càng nhiều tại các siêu thị, trung tâm thương mại hay các khách sạn tại Việt Nam và nhiều quốc gia trên thế giới.

Riêng tại Việt Nam, trong 10 năm trở lại đây, thị trường thang cuốn, thang máy phát triển rất nhanh chóng. Bên cạnh những lợi ích không nhỏ, hệ thống thang cuốn cũng tiềm ẩn nhiều nguy cơ khôn lường đối với người sử dụng. Không chỉ có trẻ nhỏ, những người cao tuổi hay người mới đi thang cuốn lần đầu cũng có nguy cơ gặp tai nạn. Với cơ chế hoạt động dạng băng chuyền của thang cuốn, người sử dụng có thể bước hụt hoặc trượt chân ngã khi bước lên thang cuốn.

Ngoài ra, nếu việc bảo hành, bảo trì thang cuốn không thực hiện đúng quy trình còn gây ra nhiều tai nạn thương tâm như thời gian vừa qua ở Trung Quốc.

Chị Phạm Phương Hiền, quận Hoàn Kiếm, Hà Nội lo lắng: “Sau một loạt các vụ tai nạn xảy ra ở thang cuốn tại Trung Quốc và Việt Nam, tôi cũng rất lo lắng không hiểu chất lượng và chế độ bảo hành, bảo trì thang máy, thang cuốn ở Việt Nam hiện tại như thế nào. Vì bây giờ các loại thang đó có mặt ở khắp nơi từ trung tâm thương mại, siêu thị đến khu vui chơi, xem phim…nơi thu hút rất nhiều trẻ em. Tôi không rõ các nhà quản lý ở Việt Nam đang kiểm soát vấn đề chất lượng, bảo hành, bảo trì tại những nơi này ra sao.”

Phần lớn tai nạn xảy ra có nguyên nhân là do lắp đặt, bảo trì, bảo dưỡng thiết bị không được tiến hành đúng quy định. Thang máy, thang cuốn muốn vận hành đảm bảo an toàn cần phải có đơn vị chuyên môn kiểm định hàng năm và bảo trì hàng tháng. Tuy nhiên, trên thực tế, do vấn đề kinh phí nên đôi khi chủ đầu tư không tuân thủ quy định về kiểm định chất lượng thang máy, thang cuốn.

“Thang máy hoạt động sau khi hết thời hạn kiểm định mới thì hằng năm đều phải có kiểm định tiếp theo. Nhưng thực tế, nhiều chủ đầu tư, chủ sử dụng đến 10 năm nhưng không kiểm định lại. Khi không kiểm định lại không sử dụng dịch vụ bảo trì thì rất dễ xảy ra tai nạn. Hiện nay, sau khi thang máy, thang cuốn lắp đặt xong, không kể các tòa nhà cao tầng, chỉ tính riêng nhà dân thì có đến 80-90% là không kiểm định lại. Vì kiểm định là mất chi phí. Họ bỏ. Không làm.”

Ông Phạm Xuân Hải, Viện nghiên cứu ứng dụng tự động hóa (Viện Kỹ thuật điều khiển và Tự động hóa – Đại học Bách Khoa Hà Nội) cho biết, hầu hết các loại thang máy, thang cuốn được nhập khẩu từ các hãng lớn đã qua thử nghiệm nghiêm ngặt bảo đảm an toàn. Nhưng khi về Việt Nam, người lắp ráp, bảo hành, bảo trì không tuân thủ đầy đủ yêu cầu của hãng sản xuất, khi vận hành có thể có lỗi về cơ khí dẫn đến tai nạn.

Ông Phạm Xuân Hải nói: “Trong quá trình vận hành, các hệ thống có thể mất kết cấu cơ khí như lỏng ốc, cơ cấu chuyển động không hoạt động chính xác như ban đầu. Do đó, lúc bảo trì mà nhân viên bảo trì quên không kiểm tra những phần đó thì khi hệ thống vận hành có thể bị lỗi phần cơ khí và dẫn tới tai nạn. Nếu chỉ nhìn bề ngoài không thể biết được chiếc thang máy đó có an toàn hay không nên người dân, nhất là những người ở chung cư cần yêu cầu cơ quan quản lý tòa nhà đưa biên bản bảo trì, kiểm định thang máy, thang cuốn hoặc công bố kiểm định thông qua việc dán tem kiểm định lên thiết bị để người sử dụng giám sát được.”

Để phòng tránh những tai nạn đáng tiếc xảy ra khi sử dụng thang cuốn tại các siêu thị hay trung tâm thương mại, đơn vị quản lý cần có những biển báo, quy định và bảng hướng dẫn sử dụng thang cuốn an toàn và đúng cách tại các khu vực cầu thang cuốn. Thêm vào đó, tại mỗi đầu thang cuốn cần lắp đặt các công tắc khẩn cấp để đề phòng xảy ra những tai nạn bất ngờ. Các chuyên gia cũng khuyến cáo người sử dụng nên giữ tay vịn khi sử dụng thang, không để trẻ em đi một mình hay leo trèo trên thang cuốn, nên bế trẻ nhỏ khi sử dụng thang, để trẻ lớn đứng giữa thang cuốn và nắm tay người đi cùng…/.